Είσαι εδώ
Home > ALL > Πως φτάσαμε στο όχι της 28ης Οκτωβρίου 1940

Πως φτάσαμε στο όχι της 28ης Οκτωβρίου 1940

28η Οκτωβρίου 1940

Πως φτάσαμε στο όχι της 28ης Οκτωβρίου 1940

του Νικόλαου Κ.Μεταξά, Δασκάλου-Θεολόγου-Ιστορικού ερευνητή
Εφημερίδα : «Κορώνα της Ομογένειας>>, Στουτγάρδη Γερμανίας, Οκτώβριος 2004
Στις 10 Οκτωβρίου του 1935, στρατιωτικό κίνημα υπό τον Γεώργιο Κονδύλη, καταργεί την Αβασίλευτη, και με την διενέργεια δημοψηφίσματος επαναφέρει στον θρόνο του τον Γεώργιο Β’ ο οποίος ζούσε εξόριστος στο Λονδίνο. Με την άφιξή του στην Ελλάδα ο Γεώργιος ο Β΄ απέπεμψε τον κινηματία Κονδύλη, έδωσε αμνηστία στους πολιτικούς, χάρη στους στρατιωτικούς και διόρισε υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Δεμερτζή, για να κάνει εκλογές τον Γενάρη του 1936. Με το αναλογικό σύστημα, Βενιζελικοί και Αντιβενιζελικοί ισοψήφισαν, και μη μπορώντας να σχηματίσει Κυβέρνηση ο Δεμερτζής, παρέμεινε υπηρεσιακός πρωθυπουργός μέχρι τον Απρίλιο του 1936 όπου και επισυνέβη ο θάνατός του. Τότε ανέλαβε υπηρεσιακός Πρωθυπουργός ο ήδη υπουργός των Στρατιωτικών (όπως λεγόταν τότε το Εθνικής Αμύνης), Ιωάννης Μεταξάς. Με τη σύμφωνη γνώμη του Βασιλέως, ο Ιωάννης Μεταξάς επέβαλε το περίφημο καθεστώς της 4ης Αυγούστου του 1936 με την άρση ασφαλώς ορισμένων άρθρων του Συντάγματος καταργώντας τα πολιτικά κόμματα και το Κοινοβούλιο.

Όταν επεβλήθη το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, ο Χίτλερ (Καγκελάριος ήδη από τις 30 Ιανουαρίου του 1933), είχε αρχίσει τους επαναξοπλισμούς ενώ ο Μουσολίνι είχε εισβάλλει στην Αβησσυνία προκαλώντας την Αιθιοπική κρίση. Ο Μεταξάς, δεν είχε στην διάθεσή του ένα μαζικό φασιστικό κόμμα, ούτε είχε ανέλθει στην εξουσία ως αρχηγός ενός τέτοιου κόμματος όπως οι προκάτοχοί του στην Ιταλία, Γερμανία και Ισπανία (Φράνκο). Επίσης δεν ήλεγχε τις ένοπλες Δυνάμεις τις οποίες επηρέαζε μάλλον ο Βασιλιάς παρά ο ίδιος. Τέλος η εξωτερική πολιτική της χώρας ήταν προσανατολισμένη στο άρμα των Αγγλικών συμφερόντων τα οποία έτσι κι αλλιώς έρχονταν σε πλήρη αντίθεση με αυτά της Γερμανίας και της Ιταλίας.

Μπορεί ο Μεταξάς να είχε κάποια ιδεολογική συγγένεια με τα φασιστικά καθεστώτα όμως πολύ σωστά και επακριβώς προέβλεψε δύο πράγματα :
1. Ερχόταν γρήγορα πόλεμος.
2. Θα νικούσαν και σε αυτόν τον πόλεμο πάλι οι λεγόμενες Δυτικές Δυνάμεις όπως ακριβώς στον Πρώτο παγκόσμιο(1914-1918). Ο Μεταξάς προχώρησε με γοργά βήματα στην ηθική και υλική προπαρασκευή της χώρας προετοιμάζοντάς την για την καταιγίδα που ερχόταν. Είναι πολύ βασικό αντικειμενικά να τονιστεί ότι την θέση της Ελλάδος παρά τω πλευρώ της Αγγλίας, την προσδιόρισε ο Πρωθυπουργός ήδη από τον Οκτώβριο του 1936 σε σχετική συνεδρίαση του Ανωτάτου Ναυτικού Συμβουλίου στην Αθήνα.

Όταν μάλιστα η Ιταλία μετά την κατάκτηση της Αιθιοπίας, εισέβαλε τον Απρίλη του 1939 στην Αλβανία, ο Πρωθυπουργός ήταν βέβαιος ότι πλησιάζει και η ώρα της Ελλάδος γι αυτό και ήσαν σαφείς οι οδηγίες για μη απάντηση ακόμα στις ολοένα και πιο φανερές προκλήσεις των Ιταλών με σκοπό την εξοικονόμιση χρόνου για καλύτερη προετοιμασία. Οι συνεχείς αυτές προκλήσεις περιελάμβαναν πυκνές πτήσεις Ιταλικών πολεμικών αεροπλάνων πάνω από την νήσο Κέρκυρα, προσπάθεια για πλήρη Ιταλοποίηση των Δωδεκανήσων (Ρόδος, Κως, Κάρπαθος, Λέρος, Κάλυμνος κ.τλ ) και απαγόρευση ομιλίας της Ελληνικής γλώσσας καθώς και το κλείσιμο Ελληνικών Σχολείων, βομβαρδισμούς σε αλιευτικά σκάφη στα ανοιχτά της νήσου Κρήτης, ενώ το αποκορύφωμα στάθηκε ο άνανδρος τορπιλισμός του Καταδρομικού <<Έλλη>, στις 15 Αυγούστου του 1940 στην Τήνο.

Στο Τετράτομο ημερολόγιο που άφησε ο Μεταξάς και που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις <<ΓΚΟΒΟΣΤΗ>>, διαφαίνεται ότι είχε πάρει την απόφαση από πολύ ενωρίς να συμπλεύσει μετά της Αγγλίας. Η γεωγραφική θέση της Ελλάδας της επέτρεπε να διατηρήσει τη συμμαχία με την Μεγάλη Δύναμη που ήλεγχε τις επικοινωνίες στην Ανατολική Μεσόγειο , και αυτή ήταν η Αγγλία και όχι η Γερμανία. Εξάλλου, αντιμέτωπος ο Μεταξάς με το Ιταλικό τελεσίγραφο του Πρεσβευτή Γκράτσι στις 3.30 το ξημέρωμα της 28ης Οκτωβρίου στο σπίτι του στην Κηφισιά, δεν ένιωσε έκπληξη, ούτε σκέφτηκε πολύ την απάντηση που έπρεπε να δώσει. Ο Ιωάννης Μεταξάς έχοντας διαδραματίσει σπουδαίο στρατιωτικό και επιτελικό ρόλο (υπήρξε από τους πιο μορφωμένους στρατιωτικούς της εποχής του κατά κοινή ομολογία μετεκπαιδευόμενος σε νεαρή ηλικία επί 3 χρόνια στην Γερμανία), στους Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913, και στον Πρώτο Παγκόσμιο κατά το 1914-1918, είχε ζήσει πολύ έντονα τα δεινά της Ελλάδας, όταν η χώρα είχε διχαστεί μεταξύ των υποστηρικτών της Γερμανίας και Αγγλίας (1916-1917 : Ο Εθνικός διχασμός). Θυμόταν πολύ καλά τις τραγικές στιγμές του Διχασμού , όταν η Ελλάδα είχε δύο Πρωθυπουργούς , έναν στη Θεσσαλονίκη και έναν στην Αθήνα. Εάν η Ελλάς, άφηνε τα Ιταλικά στρατεύματα να διαβούν χωρίς αντίσταση τα σύνορά της, τότε αφενός ο Εθνικός Διχασμός θα ξεσπούσε ξανά και αφετέρου τα εδάφη της Πατρίδας θα διαμοιράζονταν επισήμως μεταξύ Γερμανίας, Ιταλίας και Βουλγαρίας. Καθώς οι Δυνάμεις του Άξονος εξήλθαν χαμένες από τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο (1939-1945), οι φιλότουρκες Αγγλία και Γαλλία δεν θα συγχωρούσαν ποτέ στην Ελλάδα μία πιθανή και έστω προσωρινή διακύβευση των συμφερόντων τους στα Βαλκάνια και στην Μεσόγειο, και θα αντάμειβαν προφανώς την Τουρκία η οποία κράτησε στάση ουδετερότητας μέχρι τα τέλη του 1944. Μόλις το 1945 ήταν η χρονιά που μπήκε η Τουρκία επίσημα στον πόλεμο όταν είχαν κριθεί πια τα πάντα κατά του Άξονος. Ο Μεταξάς γνώριζε ότι θα αποβεί προς το συμφέρον της Πατρίδας να αντισταθεί και αν χρειαζόταν να έπεφτε πλην όμως ενωμένη. Η πτώση θα ήταν πρόσκαιρη. Έκρινε, και ορθώς, πως προτιμότερη της καταισχύνης , του διχασμού και της πιθανής μελλοντικής μείωσης των εδαφών της όταν θα τελείωνε αυτός ο πόλεμος, ήταν κατά πρώτον η πλήρης αντίσταση της Ελλάδας και κατά δεύτερον η έντιμη πτώση της. Η τελική νίκη όμως θα ήταν των Συμμάχων και η θέση της Ελλάδας θα έπρεπε να είναι με τους νικητές. Έτσι εξάλλου ενώθηκαν και τα Δωδεκάνησα με την Ελλάδα.

Ολοκληρώνουμε με την συνέντευξη του Αντιστράτηγου της Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας με έδρα την Κοζάνη Ιωάννη Πιτσίκα ο οποίος ήταν ανάμεσα σε εκείνους που εζησαν τις πρώτες στιγμές της κήρυξης του πολέμου : <<Βρισκόμουν στην Κοζάνη. Είχα μεταβεί ήδη από τον Αύγουστο του 1940 για να αναλάβω όλο τον Τομέα. Είχα πραγματοποιήσει με το Επιτελείο μου την αναγνώριση του Τομέως της Στρατιάς μου. Νομίζω ότι ακούω αυτή τη στιγμή την φωνή του Κυβερνήτου της Χώρας εις το τηλέφωνο που μου είπε νύχτα ακόμη, στις 4.30 της 28ης Οκτωβρίου προτού ξημερώσει, αυτά τα λόγια : <<Γιάννη , εσύ είσαι ; Μάθε ότι αυτή την στιγμή οι Ιταλοί μας εκήρυξαν τον πόλεμον. Λάβε τα μέτρα σου.>> Η φωνή του σταθερά και ήρεμος μετά το Ιστορικόν Όχι του προς τον Ιταλό πρεσβευτή Γκράτσι, μου εφάνη ότι ήρχετο σαν απόκοσμη επιταγή από το βάθος των τριάκοντα αιώνων της Ιστορίας μας, και αμέσως του απεκρίθην : <<Μάλιστα κύριε Πρόεδρε. Μείνετε ήσυχος. Ο Στρατός θα πράξη το καθήκον του>>, όπως και το έπραξε κατά τον πιο θαυμαστό τρόπο, έτσι που έστησε ένα ένδοξο τρόπαιο ισάξιο με τα μεγαλύτερα κατορθώματα της Ελληνικής και Παγκόσμιας Ιστορίας. Μετά το τηλεφώνημα του Εθνικού Κυβερνήτου, άρχισα αμέσως να επικοινωνώ με όλες τις στρατιωτικές Μονάδες του Τομέως της Στρατιάς μου. Η ημέρα αυτή ήταν μία από τις μεγαλύτερες της Νεοελληνικής Ιστορίας και είναι άξιοι της υψίστης τιμής όσοι έλαβαν μέρος στην Εποποιία του 1940, δηλαδή όλη η Ελλάς>>.

Στις 5.30 το πρωί της 28ης Οκτωβρίου του 1940 και πριν την λήξη του κατάπτυστου τελεσίγραφου του Μουσολίνι το οποίο εξέπνεε στις 6.00, ήδη θα βροντούσε το κανόνι στην Πίνδο και η ξιφολόγχη του Τσολιά θα χάραζε για πάντα στα δελτία της Παγκόσμιας Ιστορίας, το Έπος του 1940.

ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ
ΖΗΤΩ Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ 1940
ΖΗΤΩ Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1940-1944

Credit: Νίκος Μεταξάς

Παρόμοια άρθρα

Top

Στο Hellenic Land χρησιμοποιούμε cookies για να διασφαλίσουμε την καλύτερη εμπειρία πλοήγησης. Θέλω να μάθω περισσότερα

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close